Zaburzenia depresyjnie, potocznie zwane depresją, to utrzymujący się lub nawracający obniżony nastrój, który w powiązaniu z innymi objawami, wpływa destrukcyjnie na jakość życia chorych. Osoby dotknięte depresją niezdolne są do odczuwania  radości, mają niską lub zaburzoną ocenę siebie i swoich możliwości. W przebiegu choroby pojawiają się: zaburzenia somatyczne, ruchowe (spowolnienie), myśli rezygnacyjne lub samobójcze. Choroba wpływa negatywnie na pełnione funkcje społeczne. Chorzy często  zaniedbują swoje obowiązki względem  rodziny,  przyjaciół czy pracodawcy, co prowadzi do rozluźnienia więzi rodzinnych, izolacji czy utraty źródła dochodów.

​

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest najczęstszym występującym zaburzeniem psychicznym. W rankingu problemów zdrowotnych na świecie zajmuje niechlubne IV miejsce. Na depresję zachorować może każdy, niezależnie od płci u wieku, jednak największą zapadalność można zauważyć wśród kobiet.

​

WAŻNE: Depresja jest chorobą przewlekłą, nawracającą, ale uleczalną.  Szybkie rozpoznanie objawów oraz wdrożenie leczenia (farmakologicznego i/lub psychoterapii), umożliwia pacjentowi ponowne czerpanie radości z życia i powrót do pełnionych na co dzień ról społecznych.

​

Więcej niż tylko smutek, czyli objawy depresji

​

Głównym, ale nie jedynym, objawem depresji jest przewlekły, niewytłumaczalny smutek lub uczucie obniżonego nastroju tzw. nastrój depresyjny . W przebiegu choroby chory stopniowo traci zainteresowanie swoim hobby, umiejętność odczuwania  radości  z życia i przyjemności (tzw. anhedonia). Towarzyszy mu poczucie beznadziejności oraz brak wiary w siebie i swoje możliwości. Pojawia się lęk, uczucie pustki oraz drażliwy i zmienny nastrój. Zobojętnienie, trudny do kontrowania płacz czy utrata panowania nad emocjami przyczyniają się do izolowania się od znajomych czy rodziny. Chory cierpi na zaburzenia snu:     bezsenność     lub     częste     wybudzanie      się      w      środku      nocy.    Jednym z charakterystycznych objawów jest także dobowe wahanie samopoczucia, czyli gorszy nastrój zaraz po przebudzeniu i w godzinach wczesno popołudniowych, polepszający się wieczorem.

​

Pogłębiający się stan depresyjny prowadzi do ograniczenia aktywności życiowej i ruchowej.

​

Z trudnością przychodzi wykonywanie codziennych obowiązków, jak i najprostszych czynności: mycie się, czesanie, wstawanie z łóżka, czy jedzenie. Wraz z narastaniem apatii zaczynają pojawiać się myśli rezygnacyjne - chory traci wiarę w sens swojego istnienia lub, skrajnie, ma myśli i próby samobójcze.

​

WAŻNE: uczucie utraty sensu życia, poczucie winy, myśli rezygnacyjne i pojedyncze myśli samobójcze są bezwzględnym wskazaniem do konsultacji psychiatrycznej.

​

Obok klasycznych objawów depresji mogą występować również inne, mniej charakterystyczne:

• Zaburzenia koncentracji i uwagi;

• Trudności z podejmowaniem decyzji, spowolnienie myśli;

• Zmniejszenie lub brak apetytu;

• Spadek libido (aktywności seksualnej);

• Zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet

 

Ważne: jesienna melancholia vs. depresja sezonowa

​

W okresie jesienno-zimowym lub zimowo-wiosennym zauważalnie wzrasta odsetek osób odczuwających smutek lub mających obniżony nastrój. Związane jest to m. in. z ograniczeniem dostępu do światła dziennego (krótszy dzień, niedobory wit. D), zakończeniem sezonu letniego, zmianą pogody i spadkami temperatury. Depresja sezonowa, to nie tylko przygnębienie dlatego warto zwrócić uwagę na dodatkowe symptomy ,,jesiennego smutku", które mogą świadczyć o występowaniu depresji sezonowej:

• utrzymujący się smutek i obniżony nastrój powyżej 2 tygodni;

• zaburzenia funkcjonowania: zaburzenia snu (hipersomnia), zmęczenie, wzmożony apetyt na słodycze, zwiększenie masy ciała, zaniechanie wstawania z łóżka, zaprzestanie chodzenia do szkoły lub pracy;

• brak poprawy lub pogorszenie stanu przy próbie pocieszania lub wykonywania dotychczasowo sprawiających przyjemność rzeczy (spacer, wyście do kina, gotowanie ).

• Nasilenie objawów napięcia przedmiesiączkowego u kobiet.

 

Przyczyny rozwoju depresji

​

Wieloczynnikowe podłoże rozwoju depresji sprawia, że bez wywiadu z pacjentem i wykonania badań diagnostycznych, ciężko jest jednoznacznie określić przyczynę wystąpienia tej choroby. Rozróżnia się jednak główne przyczyny tej choroby, takie jak czynniki psychologiczno – społeczne.

 

Zaburzenia depresyjne na tle biologicznym mogą powstawać na skutek czynników genetycznych (predyspozycje rodzinne) lub zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego (depresja endogenna), kiedy to dochodzi do nieprawidłowości w dystrybucji – wytwarzaniu oraz „działaniu” na komórki nerwowe – neuroprzekaźników, gł. serotoniny. Niekiedy depresja występuje pod postacią depresji maskowanej – objawy choroby „ukrywają się” pod postacią zaburzeń układu pokarmowego, bólów kostno-mięśniowych, które nie mają odzwierciedlenia w faktycznych dysfunkcjach organów lub w obrazie  badań  diagnostycznych.

​

Aleksandra Gajewska