5 listopada 1985 roku prof. Zbigniew Religa przeprowadził pierwszą, udaną transplantację serca w Polsce. Operacja odbyła się w ówczesnym Wojewódzkim Ośrodku Kardiologii w Zabrzu (obecnie Śląskie Centrum Chorób Serca).

​

     Wydarzenie to było zasługą umiejętności i profesjonalizmu Zbigniewa Religii, które jednocześnie wymagało także szczególnej odwagi i determinacji. W latach 80 szansa na powodzenie takiej operacji wynosiło zaledwie 50%, wynikało to z braku odpowiednio przeszkolonego personelu oraz doświadczenia. Zbigniew Religa wielokrotnie powtarzał, że ciążyła na nim duża odpowiedzialność, która obejmowała nie tylko pacjentów i ich rodzin, ale również środowisko chirurgów i osób, które chciały się od niego uczyć. W tamtym okresie kwestia dawcy była niesamowicie trudna. Pojęcie śmierci mózgowej praktycznie nie istniało, nie było akceptowane a świadomość ludzka również pozostawiała wiele do życzenia. Było to również do tyle trudne, że dawcą powinna być osoba dość młoda, aby przeszczep miał większe szanse na powodzenie. Po wielu trudach i problemach, udało się znaleźć dawcę – była to ofiara wypadku samochodowego. Biorcą był 62 letni mężczyzna. Operacja udała się, jednak pacjent z powodu sepsy, żył zaledwie dwa miesiące. Mimo szybkiej śmierci biorcy, zabieg ten miał duże znaczenie dla rozwoju kolejnych transplantacji. Bowiem na jego podstawie opracowano metodę zapobiegania zakrzepów krwi. Jeden z kolejnych, udanych przeszczepów serca odbył się 4 sierpnia 1987 roku, a jego biorca, Tadeusz Żytkiewicz jest obecnie najdłużej żyjącym pacjentem z nowym sercem.

​

     Inne, wielkie osiągnięcia Zbigniewa Religi pozostają nieco w cieniu pierwszego zabiegu transplantacji serca w Polsce. Nie możemy jednak zapomnieć, że jest on pionierem polskiej kardiochirurgii, wykonał pierwszy w Polsce przeszczep płuc i serca, przeprowadzał zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości płucnej, wyszedł z inicjatywą i stworzył prototyp sztucznego serca oraz zastawki biologicznej.

​

     Niewątpliwie przeszczep serca wykonany w 1985 roku przez Zbigniewa Religę, stał się momentem przełomowym w polskiej medycynie. Obecnie w Polsce wykonywane są one w trzech ośrodkach kardiochirurgii (Zabrze, Kraków, Warszawa). Jednak możliwości są wciąż za małe w stosunku do potrzeb pacjentów. Tylko co piąty pacjent, wśród pacjentów dla których przeszczep serca to ostatnia szansa na normalne życie, dostaje możliwość operacji.

​

Barbara Winiarska